Volkskunde van Curacao, Aruba en Bonaire

Paul Brenneker

Tijd


Door: Paul Brenneker  | Publicatiedatum: SAMBUMBU Deel 5
Levensloop


De natuur fungeerde vroeger als klok. De haan was de meest gebruikte wekker. Iedere haan heeft zijn vaste uur om te kraaien. En om vijf uur in de morgen kraaien alle hanen van heel de buurt sa­men. Een ezel balkt om twaalf en een uur, dag en nacht. In de avond heeft ieder uur een bepaalde windsterkte. Arbeiders sta­ken een stokje in de grond en lazen van de schaduw precies de tijden af.
 
Op Bandariba leefde een man, die trouw iedere zondagmorgen op een hoorn de tijd aangaf om op te staan voor de vroegmis. Ver in de omtrek was deze te horen, en hij mistte nooit. Zelf ging hij niet een zondag naar de kerk, maar dronk veel.
De vastentijd werd oudtijds genoemd: siete siman di tamarijn, zeven weken tamarijn (drinken), de Goede Week heette Siman Pisá, letterlijk: de zware week. Die­ren die in deze week geboren worden, zijn allen kreupel en misvormd. Vlees en vis op één dag in de vastentijd? Diolibra, de Heer verhoede!
 
MAANDAG is de dag der overledenen, velen gaan dan naar de kerk. Om een goe­de week te garanderen moet je eerst een goed mens binnenhalen of groeten. Sommi­gen kijken eerst voorzichtig door een kier­tje wie er langs komt; dat is veiliger.
 
DINSDAG is een ongeluksdag, dia di malora. Men vaart op deze dag niet met een bark uit, begint geen huis te bouwen of een put te graven of welk ander werk van belang, en je moet zeker niet trouwen op dinsdag. Dat heeft eens de gezaghebber van Bonaire ondervonden. Volgens ge­woon trok hij iedere donderdag naar Rincon om gouvernementszaken af te hande­len, en mensen te trouwen. Bij een nieuwe weekindeling stelde hij de dag voor Rincon op dinsdag, dus ook het trouwen. Maar die vlieger ging niet op. Niemand kwam meer om te trouwen, ze betaalden liever een auto om op een andere dag op de Plaja te trouwen dan op dinsdag te Rincon. Van armoe heeft de gezaghebber de donderdag weer ingevoerd.
Dinsdag is onder veel opzichten een ongeluksdag. Op dinsdag wordt veel brua ge­daan. Wie op dinsdag is geboren zal veel moeilijkheden in zijn leven ontmoeten.
Een Hollander had een eigen bark en wilde die op dinsdag laten uitvaren. Maar dat lukte hem niet. Volgens de kapitein was de stroom niet goed, de wind niet zui­ver, en de boot mankeerde het een en an­der, en het repareren viel tegen. Na twaalf uur middernacht viel alles mee, en koos de boot zee.
 
WOENSDAG (diarazon) is de enige in het rijtje van de weekdagen die niet van het Spaans is afgeleid, maar van het Ne­derlands: dia di rantsoen, rantsoendag. Op deze dag namelijk kregen de slaven hun wekelijks rantsoen van maïs en vlees. Ook als de heer eens een koe slachtte, werd het vlees verdeeld, en dat werd genoemd: parti razon, tuma razon, porties uitdelen, zijn portie halen. Ook na de emancipatie bleef de rantsoendag gehandhaafd. Wie voor een heer werkte, kreeg geld en maïs, en deze maïs werd op woensdag uitgekeerd. De woensdag wordt een gunstige dag ge­acht om te trouwen, en naar een trouw­feest te gaan.
 
DONDERDAG is geen goede werkdag, je moet niet te veel uitvoeren.
 
VRIJDAG wordt een dia pisá genoemd, een zware dag. Dan gebeuren er gemak­kelijk ongelukken, en kwade dromen ko­men uit. Op vrijdag moet je ook niet je nagels knippen; dat brengt ongeluk.
 
ZATERDAG is een blijde dag, dia di saca man, de dag waarop je de hand op­houdt, de betaaldag. Op deze dag moet je ook bij voorbaat geld ophalen (cobra cen). Om een reden die waarschijnlijk …

Om de volledige tekst te kunnen lezen dient u een gratis account aan te maken.