Volkskunde van Curacao, Aruba en Bonaire

Paul Brenneker

Taal

Taal
Brieven en briefjes van minder ontwikkelden zijn praktisch altijd geschreven zonder punten of komma’s, en heel vaak ontbreken de hoofdletters aan het begin van een zin; enkele woorden, die voorname zaken aanduiden zoals dokter of pastoor, worden wel met een hoofdletter geschreven.
 
Bosá, bosal of bausal betekent muilband; is ook een onderdeel van een ezelkopstel, een pas aangekomen slaaf, een minderwaardig geacht mens: ‘lk word als een bausal behandeld’.
 
De grote blauwe hagedis heet blausana, blòbò of bulú.
 
Het woord bushí kan betekenen: bolcactus, grote blauwe papegaaivis, en búshi grof, ongemanierd, lomp. Buscuchi betekent beschuit of koekje,… lees verder »
Spreekwoorden
Met de hier volgende verzameling spreekwoorden wil niet het laatste woord gezegd zijn. Dat laat ik aan mensen van het vak over. Zowel aan de versies als aan de vertalingen en interpretaties zal heus nog wel het een en ander te verbete­ren en toe te voegen zijn. Als men maar niet vergeet, dat iedere taal levend is, wat inhoudt, dat ook het papiaments op vele delen van de Antillen eigenheden vertoont. Ook streekpapiaments is papiaments. Geen enkele streek of eiland mag zeggen dat alleen ‘bij ons’ de taal zuiver wordt ge­sproken en overal een verbastering ervan wordt gebezigd.
 
AAPlees verder »
Varia
ARUBA
 
Regen blijft wel eens op de top van de Hooiberg hangen. Men zegt dan: De Hooi­berg wast zijn kop, Hooiberg ta laba su cabez.

”Op Seru Bientu zagen ze vroeger vaak een vuurbal, bol’i fuego, als van iemand die loopt, valt en opstaat.”

De woekerplant pal’i lechi is door ar­beiders van Nieuwpoort naar Aruba over­gebracht, en heet hier cordon di san Francisco, Sint Franciscus’ koord.
Van de knol nebuha maakt men stijfsel om kleren te stijven.
Vroeger heeft men op Santa Cruz veel conchenille geplant, waarvan verf werd gemaakt.

Eilandentrots: Ik zei een huismoeder dat… lees verder »
Pipita
Na een lange reeks dienst­jaren in een hoge functie is de Curaçaose heer nu gepensioneerd.
Hij geniet. Hij leest veel en houdt alle kranten nauwkeurig bij.
Daar hij behalve zijn pensioen nog an­dere inkomsten heeft, geeft hij heel zijn pensioen weg, iedere maand.
Hij stopt het in een gewone envelop en stuurt het aan een liefdadige instelling. Zonder afzender.
Het zou hem bedroeven als men er ooit achter kwam, wie dat geld stuurde.
Iedere maand een kilo er­bij, dat is al te gek. Ze ging naar de dok­ter.
Die wist er wel raad op: een streng dieet. Er stond maar… lees verder »
Taal
In de kostbare verzameling van de heer Louis Ricardo, lag tussen zeldzame boeken en geschriften ook een geschreven STUDIE OVER HET PAPIAMENTS uit het jaar 1877, van de hand van zijn oom A. Jesurun. Het is een korte (twintig bladzijden), heldere en gefundeerde uiteenzetting, die getuigt van eruditie en talenkennis.

De auteur neemt een dubbele houding aan tegenover de volkstaal, en is hierin de spreekbuis van wat men in zijn kringen algemeen dacht: hij bewondert de schoonheden en betreurt de verspreiding.

Hier het begin van ‘Enige beschouwingen over de volkstaal van Curaçao.’
,,Op het eiland Curaçao en de… lees verder »
Taal
Letterlijk betekent Papiamento: gepraat. Papiaments is de taal, die op alle drie de Benedenwindse eilanden door alle inheem­sen wordt gesproken. De minister spreekt in zijn dagelijkse omgang Papiaments, de arbeider spreekt Papiaments. Samenstellen­de elementen zijn Portugees, Spaans, Nederlands en Afrikaans. Omstreeks 1700 moet het zijn ontstaan, maar merkwaardi­gerwijs weet geen mens hoe. Elk van de drie eilanden kent een eigen dialect, dat zowel de syntaxis betreft als de uitspraak en de toon, en ook zijn een reeks woorden aan elk eiland eigen.

Ofschoon er zeer vele pogingen toe ge­daan zijn, bestaat er geen officiële spel­ling. Ieder schrijft het zoals… lees verder »