Door: Paul Brenneker
| Publicatiedatum: SAMBUMBU Deel 6
Baby, Zwangerschappen
Een vrouw beweert: ‘Of iemand zwanger is, hoeft niemand mij te vertellen. Ik zie het meteen, maar kan niet uitleggen waaraan.’
‘Vroeger, als je zwanger was en je lichaam werd te stijf, dan waste je je buik met blauwe zeep om de irritatie te verdrijven, of je wreef hem in met slaolie. De ouden zeiden dat dan het kind in de buik eveneens van die verlichting profiteerde.
Kadushi eten gaf je een gemakkelijke bevalling, want dat maakt de binnenkant van het lichaam slap en glad, zodat het kind vlot ter wereld komt. Oude vroedvrouwen hielpen de moeders met reuzel, rees di barí, als het kind niet goed lag.’ (B734)
Zes weken na de geboorte moet je een baby wassen met water en rum, voordat het naar buiten mag. Het water moet je in de zon zetten en er om twaalf uur wat rum bij doen. Laat de baby dan eerst een kruis maken en baad het met een ‘den nomber di Dios.’ Avondlucht blijft voor moeder en baby slecht tot drie maanden na de bevalling. Dat zou het lichaam kunnen doen opzwellen.’
‘Ben je zwanger en je maag krijgt een branderig gevoel, dan komt dat volgens de vroedvrouwen van weleer omdat de haren van het kindje gaan groeien. Ze lieten je dan wat stijfsel slikken, gewoon stijfsel uit het vat, dat voor de was wordt gebruikt. Dan ging het branderig gevoel over.’ (B1615)
‘Als je vroeger zwanger was moest je zorgen voor veel vers eten. Maar in geen geval melk, want dat zou de groei van het kind belemmeren. Werd je buik een beetje stijf, dan moest je hem met blauwe zeep wassen om irritatie te verwijderen, en dan voelde het kind zich ook beter. Na de bevalling moest je je borsten met warm water wassen en drie keer de melk eruit persen voordat je het kind de borst gaf. Om daarna veel melk voort te brengen at je foenchi met geraspte kaas erop, ook soep van witte botten, en kanaster-vis. Zjozjoli eten gaf volgens die mensen vette melk. Vrouwen met gezwollen tepels hebben meer melk dan anderen. Zij die grote borsten hebben maar weinig melk leveren, zijn zwak. Ze hebben niet goed gegeten of zijn van nature zwak. Niets gaat boven moedermelk, want dat gaat door je aderen. Je bloed zit erin, zou je kunnen zeggen.’ (B1624)
‘Als je in die oude tijd een kind ter wereld had gebracht, moest je drie weken in huis blijven. Al die tijd mocht je je handen niet in water steken, je hoofd moest met een doek omwonden blijven en je moest mannenkousen dragen. Acht dagen achtereen was je verplicht een aftreksel te drinken van basora pretu en welensali en wat zout erin, om alle ongerechtigheden uit de baarmoeder te verwijderen. Dit om te voorkomen dat je op oudere leeftijd een kwade reuk aan je lichaam zou krijgen. Na die acht dagen maakte men in een tobbe of teil een bad klaar met basora pretu erin. Er werden twee plankjes overheen gelegd en daarop moest je gaan zitten om de damp in je lichaam te laten trekken. Daarna moest je nog twee weken lang een verband dragen alsof je ongesteld was. En je mocht de kamer nog niet verlaten om geen wind te krijgen. Drie weken later kon je weer gewoon aan het werk.’ (B1618)
‘Oudtijds gaven de mensen hun baby twee jaar lang borstvoeding. Het kind liep al en praatte, en kwam dan melk vragen. Er was een vrouw die haar kind vijf jaar lang voedde. Dat kind at en als het klaar …